Όχι! δεν είναι η χειρωνακτική επιδεξιότητα, αλλά μονάχα η σκέψη που κάνει τον άνθρωπο. Το όργανο της απολύτρωσης δεν είναι το χέρι, αλλά το μυαλό, και το μυαλό δεν ζει παρά μόνο με την μόρφωση. Η επίθεση σε αυτή τη μάνα τροφό της σκέψης είναι μια επίθεση κατά του όντος που σκέφτεται αυτόβουλα, είναι ένα κοινωνικό έγκλημα.
Το στομάχι δεν μπορεί ν’ αντέξει τη στέρηση. Το μυαλό, αντίθετα, την συνηθίζει εύκολα. Όσο περισσότερο εξασθενεί, τόσο λιγότερο αισθάνεται την ανάγκη. Η ακραία στέρηση δεν του προκαλεί περισσότερη λαιμαργία, αλλά αποστροφή και κόπωση για την τροφή. Δεν αισθάνεται την βλάβη, ίσως ακόμα και να την απολαμβάνει, και εγκαταλείπεται ευχαρίστως στην χαύνωση αυτού του λήθαργου. Εάν η ασιτία του στομαχιού επιφέρει τον φυσικό θάνατο, εκείνη του μυαλού οδηγεί στον διανοητικό θάνατο. Δεν απομένουν παρά ζώα που ικανοποιούνται να εκφυλίζονται σε έναν καθαρά κτηνώδη βίο. Έτσι, μέσω μιας γνωσιακής ατροφίας των ικανοτήτων της ψυχής, η τυραννία καταφέρνει να πετυχαίνει την ηθική εξόντωση του κάθε λαού και. κατ’ έναν τρόπο, την χειραγώγηση της ανθρωπότητας. Ένα έθνος μπορεί να συγχωρήσει στους καταπιεστές του την δουλεία, τις φυλακές, τα μαρτύρια, όλες τις συμφορές, όλες τις κακουχίες, αλλά την επίθεση στον εγκέφαλό του, τον στραγγαλισμό της διάνοιάς του, ποτέ, ποτέ, ποτέ! Για ένα τέτοιο κακούργημα δεν υπάρχει κανενός είδους συγχώρεση!
Ας αφήσουμε λοιπόν εδώ τις μωρολογίες, τα φανταχτερά προγράμματα, τους λεκτικούς και φορμαλιστικούς καβγάδες. Η σωτηρία του κάθε έθνους βρίσκεται μόνον στην μόρφωσή του. Φως! είναι η καθολική κραυγή. Φως! Ο εχθρός το φως είναι που δεν θέλει. Εξαντλείται καταβάλλοντας απεγνωσμένες προσπάθειες να μας γυρίσει στον μεσαίωνα. Ποιος δεν θυμάται τα λόγια του συντηρητικού Μονταλμπέρ (Montalembert) στην νομοθετική συνέλευση του 1850: “Δύο στρατοί είναι παρόντες, ο στρατός του καλού και ο στρατός του κακού. Ο στρατός του καλού 40.000 ιερείς, ο στρατός του κακού 40.000 δάσκαλοι”.
Louis Auguste Blanqui, 1870