ART-io η τέχνη του βίου
Ο ΦΟΒΟΣ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ
Ο Homo sapiens sapiens ή απλά (
Άνθρωπος, το μόνο σωζόμενο υποείδος του Homo sapiens ή απλά Σοφού ( Ανθρώπου, θηλαστικό της οικογένειας των Ανθρωπιδών της υπεροικογένειας των Ανθρωποειδών της μικροτάξης των Κατάρρινων της ανθυποτάξης των Σιμιόμορφων της υποτάξης των Απλόρρινων της τάξης των Πρωτευόντων, πιθανόν θα υπάρχει όσο αναπαράγεται επαρκώς.
Άνθρωπος, το μόνο σωζόμενο υποείδος του Homo sapiens ή απλά Σοφού ( Ανθρώπου, θηλαστικό της οικογένειας των Ανθρωπιδών της υπεροικογένειας των Ανθρωποειδών της μικροτάξης των Κατάρρινων της ανθυποτάξης των Σιμιόμορφων της υποτάξης των Απλόρρινων της τάξης των Πρωτευόντων, πιθανόν θα υπάρχει όσο αναπαράγεται επαρκώς.Δυστυχώς αυτό δεν είναι δεν είναι στην εκλογή του. Το περιβάλλον του πλανήτη Γη δεν ενδιαφέρεται στο ελάχιστο για το τι πιστεύει ο άνθρωπος για τον εαυτό του και για την ανάπτυξή του.
Τα στοιχεία της φύσης θα μπορούσαν -και ενδεχομένως θα το κάνουν κάποτε- να αφανίσουν τον άνθρωπο, ο οποίος ακόμα και στην κορυφή της ανάπτυξής του, ακόμα και με τους καλύτερους όρους στον αγώνα επιβίωσης, δεν αντιπροσωπεύει παρά ένα ροκανίδι σ’ έναν γιγάντιο αχυρώνα.
Άλλωστε, το ουσιώδες -όπως το θέτει ο ίδιος- δεν είναι η ύπαρξη του είδους του, η οποία είναι βέβαιο πως βαίνει αργά αλλά σταθερά προς τον αφανισμό, αλλά η ποιοτική ύπαρξή του και ίσως κάποια παράταση του αφανισμού – σε πλανητικό επίπεδο, φυσικά, αφού οι διαδικασίες του ηλικιακού συστήματος στο οποίο ανήκει η Γη είναι πέρα από τον έλεγχό του.
Σ’ αυτόν τον μάλλον αποτυχημένο αγώνα επιβίωσης, ο άνθρωπος είχε μέχρι πρότινος επινοήσει δύο εικόνες για την ίδια του την ύπαρξη: την τραγική και την μεσσιανική, στις οποίες βάσισε δύο τρόπους σκέψης: τον τραγικό και τον σωτηριολογικό.
Από τις δύο, η πρώτη είναι αυτή που μπορεί να σταθεί μόνη στα πόδια της. Άλλωστε δημιούργησε έναν σπουδαίο πολιτισμό, ο οποίος γκρεμίστηκε ακριβώς λόγω της αλλοίωσής της. Όταν οι Αθηναίοι και οι Λακεδαιμόνιοι συνέλαβαν την ιδέα μιας παγκόσμιας (με τα δεδομένα του 5ου π.Χ. αιώνα) κυριαρχίας αλλοίωναν την τραγική εικόνα και παραβίαζαν τα όρια της τραγικής σκέψης.
Η τραγική σκέψη στηρίζεται στην εικόνα ενός όντος που έρχεται από το χάος, το οποίο κάθε στιγμή το απειλεί. Είναι σκέψη ρεαλιστική. Δεν δίνει φρούδες ελπίδες. Είναι η ενηλικίωση του ανθρώπου, αποδίδει στον άνθρωπο την ευθύνη του, για την ύπαρξή του ανάμεσα στους ανθρώπους. Παρά την συνεχή αίσθηση της θνητότητας, δεν οδηγεί στην μοιρολατρία – αντίθετα εμμένει στο πρόταγμα της επινόησης (όχι ανακάλυψης) ενός νοήματος και της οργάνωσης της κοινής ζωής με βάση αυτό το νόημα. Το τραγικό δεν είναι ούτε μοιραίο, ούτε αδιέξοδο. Δεν έχει καμία σχέση με την πάλη θεών-ανθρώπων. Σχετίζεται με την πάλη ανθρώπου-ανθρώπου, στο πλαίσιο της συμβίωσης, όπου όλα είναι ανοιχτά, ενδεχόμενα, χωρίς Τελική Λύση, η οποία θα αποξένωνε στον άνθρωπο από την ίδια του την ύπαρξη, θα τον καθιστούσε πάλι ένα ανήλικο ον, που ελπίζει πως κάποιος άλλος -ένας θεός, μια δύναμη υπερβατική- θα αναλάβει την σωτηρία του.
Την ιδέα της Τελικής Λύσης, ανέπτυξε -καλώς ή κακώς, με καλές ή κακές προθέσεις- ο μονοθεϊσμός, με μιαν ευφυή παρανάγνωση της αρχαίας τραγικής σκέψης, δημιουργώντας την εικόνα ενός όντος βαθιά διχασμένου ανάμεσα στην ραθυμία της μοιρολατρίας και τον κυνισμό της αίσθησης του τέλους. Η σωτηριολογική σκέψη είναι η αρχή των γεραμάτων του ανθρώπου. Γεροντάματα τραγικά, τελικά, αφού ένα ον που εγκαταλείπει τον εαυτό του ή τον αντιμετωπίζει με κυνισμό, στην πραγματικότητα τον απεχθάνεται. Καμιά ψευδαίσθηση Τελικής Λύσης δεν μπορεί να τον προστατέψει από αυτόν.
Και τα γεράματα προχώρησαν για τα καλά. Και ήρθε να προστεθεί στις δύο εικόνες του ανθρώπου για τον άνθρωπο μια Τρίτη: η Φοβική. Πρόκειται για ένα ον, που έρχεται από κάτι σκοτεινό: το φάντασμα της ασύνειδης επιθυμίας, της οποίας την ικανοποίηση πρέπει να επιδιώξει πάση θυσία και οφείλει πλήρη υποταγή στην συνείδηση του φαντάσματος της πραγματικότητας, το οποίο πρέπει να εξορκίσει, πάση θυσία. Μιλάμε για δυο επίπεδα φόβου. Το πρώτο επίπεδο είναι ασύνειδο: ο άνθρωπος φοβάται πως θα χρεωθεί τις αποτυχίες του. Το δεύτερο είναι συνειδητό: φοβάται πως θα χρεωθεί τις επιτυχίες του. Οι αποτυχίες του: οι αναποτελεσματικές προσπάθειες να ικανοποιήσει τις επιθυμίες του. Οι επιτυχίες του: οι αποτελεσματικές προσπάθειες να επιβιώσει με κόστος την ίδια την ζωή του. Αυτό λέγεται σύγχυση. Είναι ψυχικά διαταραγμένος: δεν γνωρίζει τι ακριβώς φοβάται. Αυτό τον κάνει επικίνδυνο για τον εαυτό του. Είναι ένα άγριο ζώο, που ουρλιάζει, γιατί θέλει να είναι άνθρωπος, αλλά φοβάται.
Αυτός ο άνθρωπος είμαστε σήμερα: ο επικίνδυνος Φοβικός.
